Τρίτη 25 Απριλίου 2017

Στο δρόμο για 4ο μνημόνιο με ή χωρίς ΔΝΤ

 Στο δρόμο για 4ο μνημόνιο με ή χωρίς ΔΝΤ
Σε λιγότερο από 30 ημέρες από σήμερα πιθανόν θα ξέρουμε αν η Ελλάδα θα χρειαστεί έκτακτη χρηματοδότηση για το καλοκαίρι χωρίς το ΔΝΤ, και 4ο μνημόνιο μόνο με την Ευρώπη για τη συνέχεια.
Στο σημείο που βρισκόμαστε μετά από μήνες διαπραγματεύσεων και μόλις ενάμιση χρόνο πριν την τυπική λήξη του 3ου προγράμματος από το οποίο πιθανόν να «περισσέψουν» πάνω από 40 δισ. ευρώ δανείων, δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο αν είμαστε κοντά στο τέλος του μνημονίου ή στην αρχή ενός καινούριου.  
Τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά αφ’ ης στιγμής οι θέσεις του ΔΝΤ και ευρωζώνης βρίσκονται ακόμη πολύ μακριά από το επιθυμητό στόχο μιας μεταξύ τους συμφωνίας για τη μέθοδο, το ύψος και τον χρόνο ελάφρυνσης του ελληνικού δημοσίου χρέους αλλά και για το συνολικό περιεχόμενο της συμφωνίας για τις μεταρρυθμίσεις που θα κληθεί να εφαρμόσει η Ελλάδα στη «μεταμνημονιακή» περίοδο.
Αν πάρουμε ως δεδομένο αυτό που ισχυρίζεται η γερμανική πλευρά, δηλαδή ότι θα πρέπει να επικυρωθεί η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα για να εκταμιευτεί δόση προς την Ελλάδα και να πληρωθούν οι υποχρεώσεις του Ιουλίου, έχουμε ένα πρώτο σοβαρό πρόβλημα ακόμη και στην περίπτωση που δεν υπάρξει παρατεταμένη εμπλοκή, αλλά μόνο μια περαιτέρω χρονική καθυστέρηση.
Σε αυτή την περίπτωση και υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει επικυρωθεί το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και θα έχουν ψηφιστεί τα δημοσιονομικά μέτρα μέχρι το τέλος Μαΐου, η κυβέρνηση θα νομιμοποιηθεί να αιτηθεί την εκταμίευση δόσης των 7 δισ. ευρώ ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος χρεοκοπίας έναντι του ESM, της ΕΚΤ ή των ιδιωτών επενδυτών που πρέπει να πληρωθούν εντός του καλοκαιριού.
Τα υπόλοιπα, όμως, που θα προκύψουν στη συνέχεια αν οι διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΔΝΤ καταλήξουν σε αδιέξοδο συνιστούν ένα πολύ πιο σύνθετο πρόβλημα, για το οποίο δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι εμπλεκόμενοι θεσμοί και η κυβέρνηση έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα προκειμένου να αντιμετωπίσουν τυχόν επιπλοκές.
Μέχρι σήμερα όλες οι πλευρές εργάζονται επισήμως με βασικό σενάριο ότι το ΔΝΤ θα συμμετάσχει στη χρηματοδότηση της Ελλάδας έστω και συμβολικά (3-4 δισ. ευρώ) ώστε να την συνοδέψει τουλάχιστον στα πρώτα της ασταθή βήματα στις αγορές μετά το 2018.  
Είναι όμως πράγματι έτσι;
Το Βερολίνο έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι μπορεί να πορευτεί και χωρίς το ΔΝΤ αναβαθμίζοντας τον ρόλο του ESM. Η λύση αυτή δείχνει να είναι αρκετά βολική για τους Γερμανούς που έχουν ξεκαθαρίσει πως σε αυτή τη φάση δεν είναι πρόθυμοι να δρομολογήσουν μια τόσο μεγάλη αναδιάρθρωση χρέους προς την Ελλάδα που να προκαλεί ζημιά στους δανειστές και να ανοίγει την όρεξη και σε άλλες χρεωμένες χώρες να ζητήσουν το ίδιο.
Η γερμανική κυβέρνηση έχει, επίσης, προειδοποιήσει πως για να συνεχιστεί το πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα αποκλειστικά από τον ESM θα χρειαστεί πιθανόν εκ νέου έγκριση από τα κοινοβούλια και στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να ζητηθούν περισσότερες διασφαλίσεις από την Ελλάδα.
Παράλληλα και ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ έχει στρώσει κατάλληλα το έδαφος βάζοντας στη συζήτηση επίσημα πλέον την πρόταση εξαγοράς των δανείων του Ταμείου (περί τα 14 δισ. ευρώ υπόλοιπο) με κεφάλαια που περίσσεψαν από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών (20 δισ. ευρώ). Τα δάνεια αυτά θα χρησιμοποιηθούν για να εξαγοράσουν το χρέος του ΔΝΤ και θα αξιοποιηθούν ως έμμεση ελάφρυνση του χρέους λόγω της διαφοράς των επιτοκίων και την επιμήκυνση των λήξεων.
Το ερώτημα είναι πότε και με ποιους όρους θα συμβεί αυτό, αλλά και τι είδους επιπλοκές θα μπορούσε να προκαλέσει μια τέτοια εξέλιξη. Και κυρίως αν αυτές θα έχουν ως αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί για λίγο καιρό ακόμη η έξοδος στις αγορές οδηγώντας σε ένα νέο μνημόνιο χρηματοδότησης αποκλειστικά με την ευρωζώνη.
Στο σημείο αυτό είναι καλό να θυμηθούμε ότι η συζήτηση για νέο μνημόνιο δεν έχει φύγει από το τραπέζι. Ακόμη και την ώρα που Β. Σόιμπλε υπερθεματίζει του Αλέξη Τσίπρα στη δυνατότητα της ελληνικής οικονομίας να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα άνω του 3,5% για να υποβαθμίσει την συζήτηση για μεγάλη ελάφρυνση χρέους, οι σύμβουλοί του στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών βάζουν στο τραπέζι την συνέχιση της χρηματοδότησης της Ελλάδας με άλλα 100 δισ. ευρώ ως πιο συμφέρουσας λύσης για τη μείωση του χρέους…
Με τις γερμανικές εκλογές επί θύραις και τις ευρωπαϊκές συνθήκες να βαίνουν προς ανασχεδιασμό αμέσως μετά για να διευκολύνουν τη μετάβαση στην Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων, ενδεχομένως να είναι πολύ νωρίς πολιτικά ώστε να ληφθούν καθοριστικές αποφάσεις. Αλλά είναι σίγουρα αρκετά αργά για να αλλάξει τροχιά η Ελλάδα που έχασε την ευκαιρία για μια αναπτυξιακή ώθηση της οικονομίας τα τρία τελευταία χρόνια ώστε να διεκδικήσει με σοβαρές πιθανότητες τον απευθείας δανεισμό της από τις αγορές το 2018.
Μπορούμε να αντιληφθούμε ήδη πως με την ψήφιση πρόσθετων μέτρων 4 δισ. ευρώ στο συνταξιοδοτικό και τη φορολογία για τη διετία 2019-2020, η χώρα μας βρίσκεται με το μισό πόδι σε ένα νέο μνημόνιο.
Την ίδια στιγμή από τις δημόσιες τοποθετήσεις όλων όσων εμπλέκονται στο ελληνικό πρόβλημα  προκύπτει ότι τόσο το ΔΝΤ όσο και το Βερολίνο θα συνεχίσουν να πιέζουν προς την κατεύθυνση περαιτέρω μείωσης των συντάξεων και των δαπανών του Δημοσίου στο πλαίσιο των «μεταρρυθμίσεων» που καλείται να κάνει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια. 
Η διαφορά μεταξύ των δύο πλευρών έγκειται στο ότι κατά τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε «και τις μισές μεταρρυθμίσεις να εφαρμόσει η Ελλάδα σε σχέση με όσες έχει δεσμευτεί ότι θα κάνει, η χώρα θα μπορέσει να ανακτήσει την οικονομική της ανεξαρτησία», ενώ σύμφωνα με τον  Πωλ Τόμσεν  οι περικοπές στις συντάξεις και το αφορολόγητο είναι μια «μικρή προκαταβολή για τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να κάνει η Ελλάδα ώστε να ελπίζει σε αντιστροφή της οικονομίας της στο μέλλον.


Μοιραστείτε

Share/Bookmark

Η ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ ΣΤΟ FACEBOOK

Δεν υπάρχουν σχόλια: